درآمدی بر پرونده «پیچ تاریخی»
«مبارزهی حق و باطل» چشماندازی است كه مسلمانان در طول تاریخ همواره از زاویهی آن به منازعه میان خود و دشمنان خویش نگریستهاند. در دوران معاصر كه ایرانیان توانستهاند انقلابی اسلامی را به پیروزی برسانند و نظامی اسلامی برپایهی آن بنا كنند، بار دیگر تجربه زیستهی خود در برابر نظام سلطه را در این چهارچوب معنا كردهاند. نبرد حق و باطل نشانگر ماهیت و محتوای صفكشی این دو جبهه در برابر یكدیگر است. اما از لحاظ شكلی، گاه هر دو سوی این مواجهه از یك منظر و با ادبیاتی مشترك به شرایط خاصی كه در آن قرار دارند مینگرند و آن را توصیف میكنند. شهریور ۱۳۹۱ شمسی آیتالله خامنهای، رهبر انقلاب اسلامی در سخنرانی افتتاحیهی اجلاس سران جنبش عدم تعهد در تهران میگویند: «شرایط گیتى حساس و جهان در حال گذار از یك پیچ تاریخىِ بسیار مهم است. انتظار میرود كه نظمى نوین در حال تولد یافتن باشد.» از سوی دیگر نخستوزیر رژیم صهیونیستی در سخنرانی خود در نشست مشترك با كنگره آمریكا در ماه می سال ۲۰۱۱ میلادی میگوید: «امروز خاورمیانه در یك چهارراه و پیچ مهم و حساس قرار گرفته است... اكنون زمان در حال سپری شدن است. امكان تغییر سریع محور تاریخ وجود دارد».
بهكارگیری همزمان این ادبیات مشترك، به این معنا است كه در هر دو سوی این درگیری دامنهدار، همهچیز در اوج حساسیت و تعیینكنندگی ارزیابی میشود. این روزها چالش نظام اسلامی و جبههی كشورهایی كه توسعهنیافته و در حال توسعه خوانده میشوند با نظام سلطه و كشورهایی كه خود را توسعهیافته مینامند و در اندیشهی متمدن كردن دیگران به هر بهانه و بهایی هستند، به سطح بالایی رسیده است. نه تنها نفَس در سینهی بازیگرانِ میدان حبس شده بلكه تماشاگران این صحنه نیز چشمانتظار فرجام این رقابت هستند. سرانجام تاریخ به نام و به كام كدامیك از این دو جبهه ورق خواهد خورد؟ برای داشتن تصویری روشنتر از مختصات این وضعیت، «پیچ تاریخی» را به عنوان مفهوم مركزی و مشترك در تصویرسازی از این شرایط خاص با كارشناسان و پژوهشگران مسائل راهبردی در روابط بینالملل به بررسی گذاشتهایم. با اینهمه موضوع چنان پیچیده و چندلایه است كه میتوان از زوایای دیگری نیز به آن نگریست و ابعاد دیگری از واقعیت را یافت و دربارهاش سخن گفت. بنابراین پروندهی پیچ تاریخی در عرصهی نظر نیز همچنان باز است. این تلاش كوچك تنها میتواند درآمدی باشد بر طرح این سرفصل تازه در مجامع نخبگانی و رسانهای كشور.
دكتر دهقانی فیروزآبادی، استاد روابط بینالملل و رئیس دانشكدهی حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی و دكتر اصغر افتخاری عضو هیأت علمی دانشكدهی معارف اسلامی و علوم سیاسی دانشگاه امام صادق علیهالسلام و معاون پژوهشی این دانشگاه، این موضوع را مورد بررسی قرار دادهاند كه متن گفتوگوی آنها در روزهای آینده منتشر خواهد شد
درآمدی بر پرونده «پیچ تاریخی»
«مبارزهی حق و باطل» چشماندازی است كه مسلمانان در طول تاریخ همواره از زاویهی آن به منازعه میان خود و دشمنان خویش نگریستهاند. در دوران معاصر كه ایرانیان توانستهاند انقلابی اسلامی را به پیروزی برسانند و نظامی اسلامی برپایهی آن بنا كنند، بار دیگر تجربه زیستهی خود در برابر نظام سلطه را در این چهارچوب معنا كردهاند. نبرد حق و باطل نشانگر ماهیت و محتوای صفكشی این دو جبهه در برابر یكدیگر است. اما از لحاظ شكلی، گاه هر دو سوی این مواجهه از یك منظر و با ادبیاتی مشترك به شرایط خاصی كه در آن قرار دارند مینگرند و آن را توصیف میكنند. شهریور ۱۳۹۱ شمسی آیتالله خامنهای، رهبر انقلاب اسلامی در سخنرانی افتتاحیهی اجلاس سران جنبش عدم تعهد در تهران میگویند: «شرایط گیتى حساس و جهان در حال گذار از یك پیچ تاریخىِ بسیار مهم است. انتظار میرود كه نظمى نوین در حال تولد یافتن باشد.» از سوی دیگر نخستوزیر رژیم صهیونیستی در سخنرانی خود در نشست مشترك با كنگره آمریكا در ماه می سال ۲۰۱۱ میلادی میگوید: «امروز خاورمیانه در یك چهارراه و پیچ مهم و حساس قرار گرفته است... اكنون زمان در حال سپری شدن است. امكان تغییر سریع محور تاریخ وجود دارد».
بهكارگیری همزمان این ادبیات مشترك، به این معنا است كه در هر دو سوی این درگیری دامنهدار، همهچیز در اوج حساسیت و تعیینكنندگی ارزیابی میشود. این روزها چالش نظام اسلامی و جبههی كشورهایی كه توسعهنیافته و در حال توسعه خوانده میشوند با نظام سلطه و كشورهایی كه خود را توسعهیافته مینامند و در اندیشهی متمدن كردن دیگران به هر بهانه و بهایی هستند، به سطح بالایی رسیده است. نه تنها نفَس در سینهی بازیگرانِ میدان حبس شده بلكه تماشاگران این صحنه نیز چشمانتظار فرجام این رقابت هستند. سرانجام تاریخ به نام و به كام كدامیك از این دو جبهه ورق خواهد خورد؟ برای داشتن تصویری روشنتر از مختصات این وضعیت، «پیچ تاریخی» را به عنوان مفهوم مركزی و مشترك در تصویرسازی از این شرایط خاص با كارشناسان و پژوهشگران مسائل راهبردی در روابط بینالملل به بررسی گذاشتهایم. با اینهمه موضوع چنان پیچیده و چندلایه است كه میتوان از زوایای دیگری نیز به آن نگریست و ابعاد دیگری از واقعیت را یافت و دربارهاش سخن گفت. بنابراین پروندهی پیچ تاریخی در عرصهی نظر نیز همچنان باز است. این تلاش كوچك تنها میتواند درآمدی باشد بر طرح این سرفصل تازه در مجامع نخبگانی و رسانهای كشور.
دكتر دهقانی فیروزآبادی، استاد روابط بینالملل و رئیس دانشكدهی حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی و دكتر اصغر افتخاری عضو هیأت علمی دانشكدهی معارف اسلامی و علوم سیاسی دانشگاه امام صادق علیهالسلام و معاون پژوهشی این دانشگاه، این موضوع را مورد بررسی قرار دادهاند كه متن گفتوگوی آنها در روزهای آینده منتشر خواهد شد